Δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών μεταφορών με βάση τον Κανονισμό 261/2004/ΕΚ.

To ταξίδι με το αεροπλάνο έχει μειώσει κατά πολύ τον αναγκαίο χρόνο μετακίνησης των επιβατών και έχει συμβάλλει ξεκάθαρα στην ταχεία και άνετη μεταφορά από το ένα σημείο στο άλλο. Στον βασικό αυτό όμως κανόνα υπάρχουν και εξαιρέσεις.

Πολύ συχνά, για λόγους οι οποίοι δεν είναι πάντα σαφείς στο επιβατικό κοινό, οι αεροπορικές εταιρίες μπορεί να υποχρεωθούν να καθυστερήσουν υπερβολικά την απογείωση μιας πτήσης, να την ματαιώσουν ή να αρνηθούν στον επιβάτη την επιβίβαση του. Μια τέτοια αντισυμβατική συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε μακρές ώρες αναμονής και ταλαιπωρίας ενώ μπορεί να έχει και οικονομικές επιτώσεις για τον επβάτη. Η δικαστική επιδίωξη αποζημίωσης εντούτοις σπανίως αποτελέι μια βιώσιμη λύση, δεδομένου του κόστους (τόσο από πλευράς οικονομικής όσο και από πλευρά χρονικής) μιας δικαστικής διαμάχης.

Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαικό Κοινοβουλιο ψήφισε τον Κανονισμό 261/2004/ ΕΚ “για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης”. Πρόκειται για ένα νομοθέτημα, άμεσα εφαρμόσιμο για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαικής Ένωσης που έχει ως στόχο την ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών και την διασφάλιση της δραστηριοποίησης όλων των αερομεταφορέων επί ίσοις όροις εντός της Ευρωπαικής κοινής αγοράς.Ο εν λόγω κανονισμός εφαρμόζεται σε κάθε πτήση για την οποία ο επιβάτης έχει επιβεβαιωμένη αεροπορική κράτηση και η οποία είτε αναχωρεί είτε αφίκνειται (με κάποιες εξαιρέσεις) σε αερολιμένα ενός κράτους μέλους.

Ο Κανονισμός υποχρεώνει τους αερομεταφορείς να αναλαμβάνουν μια σειρά υποχρεώσεων απέναντι στους επιβάτες στην περίπτωση:

1. Άρνησης επιβίβασης στην πτήση
2. Ματαίωση της πτήσης
3. Μακρόχρονης καθυστέρησης της πτήσης.Οι επιβάτες, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούσαν πριν από κάθε ατυχές γεγονός μπορεί να διακαιούνται διαζευτικά ή και σωρευτικά τρία είδη επικουρίας από την αεροπορική εταιρία:

• Δικαίωμα φροντίδας (άρθρο 9): Η αεροπορική εταιρία είναι υποχρεωμένη να παράσχει στον επιβάτη γεύματα και αναψυκτικά, πρόσβαση σε μέσα επικοινωνίας (τηέφωνα, fax, και internet) καθώς και διανυκτέρευση, αν αυτό είναι απαραίτητο.
• Δικαίωμα επιστροφής των χρημάτων ή μεταφοράς με πτήση ή άλλο μεταφορικό μέσο (άρθρο 8): Η αεροπορική εταιρία είναι υποχρεωμένη να παράσχει διαζευτικά κατ΄ επιλογή του επιβάτη είτε την επιστροφή του πλήρους αντιτίμου του εισητηρίου στον επιβάτη είτε την μεταφορά του με άλλη πτήση ή άλλο μεταφορικό μέσο.
• Δικαίωμα αποζημίωσης (άρθρο 7): Ο επιβάτης ανάλογα με την απόσταση που ήταν προορισμένη να διανύσει η πτήση του και τις ώρες καθυστέρησης αυτής μπορεί να αξιώσει αποζημίωση το πόσο της οποίας κυμαίνεται μεταξύ 250 και 600 ευρώ.Όλα τα παραπάνω δικαιώματα των επιβατών δεν εμποδίζουν φυσικά την προσφυγή κατά της εταιρίας υπό κάποια άλλη αμιγώς εθνική νοική βάση και την αξίωση περαιτέρω αποζημίωσης. Οι αεροπορικές εταιρείες προτιμούν συνήθως την προσφυγή σε εξωδικαστικό συμβιμβασμό, χωρίς όμως να αποκλείεται η προσφυγή στα δικαστήρια.Έχει μαλιστά ήδη διαμορφωθεί τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαικό επίπεδο εκτενής νομολογία που έχει διασαφηνίσει αρκετές “γκρίζες ζώνες” που υφίσταντο στην εφαρμογή του συγκεκριμένου κοινοτικού νομοθετήματος.